Czasopisma Księgowych on-line

Wydawnictwo Podatkowe
Wesołych Świąt !
czwartek, 28 marca 2024 r.
Wesołych Świąt !
Ostatnia aktualizacja: 28.03.2024 r., godz. 13:03 Ilość wizyt z ostatnich 30 dni: 58.705 Biuro Obsługi Klienta: tel. 95 720 85 40 Formularz kontaktowy » Pomoc techniczna »
2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r. Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r.
Poradnik VAT
nr 4 (388) z dnia 20.02.2015
X
Uwaga ! Do pobrania i przeglądania publikacji wymagana jest jednorazowa instalacja czytnika (programu) eWYDANIE Gofin.
?
X
Uwaga ! Dostęp do mobilnych e-wydań prenumerowanych tytułów możliwy jest poprzez aplikację GOFIN NEWS.
Więcej o aplikacji GOFIN NEWS znajdziesz tutaj »
?
pokaż fragmenty artykułów
A.
KONIECZNIE PRZECZYTAJ
I.
Zasady odliczania VAT od samochodów firmowych pozostaną bez zmian
Rządowy projekt nowelizacji ustawy o VAT (druk nr 3077), który trafił już pod obrady Sejmu, zakłada szereg zmian w przepisach ustawy. Szczególną uwagę podatników zwrócił (...)
str. 4
II.
Rejestracja podatników zwolnionych z opodatkowania w systemie MOSS
Przedsiębiorca świadczący usługi telekomunikacyjne, nadawcze lub elektroniczne na rzecz konsumentów finalnych zlokalizowanych w innych niż Polska państwach członkowskich UE, który posiada w Polsce siedzibę działalności (...)
str. 6
B.
OBRÓT KRAJOWY
1.
Kiedy można odliczyć 100% VAT od wydatków dotyczących aut służbowych?
Co do zasady podatnicy mają obecnie prawo do odliczania jedynie 50% podatku VAT od wydatków związanych z samochodami, których masa całkowita nie przekracza 3,5 tony. Do (...)
str. 7
2.
Dostęp do samochodu poza godzinami pracy – niekorzystne interpretacje organów podatkowych
W związku z tym, że nowe zasady odliczania podatku naliczonego od wydatków związanych z samochodami obowiązują od kwietnia 2014 r. organy podatkowe w wydawanych od (...)
str. 8
3.
Pierwszy korzystny wyrok w sprawie użytkowania samochodów
Pierwszym korzystnym rozwiązaniem problemu odliczania VAT od samochodu w sytuacji gdy podatnicy mają do niego dostęp poza godzinami pracy, jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...)
str. 9
IV.
Nabycie lokali mieszkalnych a prawo do odliczenia VAT
Zgodnie z treścią art. 86 ust. 1 ustawy o VAT podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w zakresie, w jakim nabywane towary i usługi (...)
str. 9
1.
Zakup lokalu przed rozpoczęciem działalności gospodarczej
W 2013 r. zawarłem umowę przedwstępną na zakup lokalu mieszkalnego w celu jego wynajmu dla turystów. Działalność w tym zakresie rozpocząłem dopiero 15 września 2014 (...)
str. 10
2.
Kiedy odliczyć VAT z tytułu nabycia lokalu?
Zawarłem umowę przedwstępną na zakup lokalu mieszkalnego w celu wynajmu dla turystów. We wrześniu i październiku 2014 r. otrzymałem faktury zaliczkowe na poczet sprzedaży lokalu. W październiku 2014 r. otrzymałem (...)
str. 10
1.
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy przy usługach najmu?
W przypadku świadczenia na terytorium kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, usług ochrony osób, usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, oraz (...)
str. 11
2.
Kaucja zaliczona na poczet czynszu
Powszechną praktyką przy zawieraniu umowy najmu lokalu jest pobieranie przez wynajmującego kaucji w różnej wysokości. Zasady pobierania i zwrotu kaucji strony określają w umowie najmu. Pobrana kaucja – (...)
str. 12
3.
Odliczenie VAT przez najemcę
Najemca, który reguluje czynsz określony w umowie najmu, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupionej usługi jeśli najem ten miał związek z prowadzoną (...)
str. 13
4.
Nakłady ulepszające poniesione w trakcie trwania umowy najmu
Po zakończeniu umowy strony dokonują wzajemnych rozliczeń, również w zakresie nakładów ulepszających jakie zostały poniesione w czasie trwania umowy najmu. Co do zasady wynajmujący dokonuje (...)
str. 14
5.
Bezumowne korzystanie z lokalu
Z art. 224 i 225 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.) wynika, iż (...)
str. 15
VI.
Korekta faktur dokumentujących zakup usług medycznych
Spółka dokonuje zakupu usług medycznych na rzecz swoich pracowników. Płatność za ww. usługi jest w części potrącana z wynagrodzenia należnego pracownikowi, pozostałą część finansuje pracodawca. (...)
str. 16
1.
Pakiety medyczne dla pracowników za odpłatnością
Ze stanu faktycznego opisanego w pytaniu wynika, że podatnik nabywa usługi w postaci pakietów medycznych, a następnie przekazuje je (odsprzedaje) swoim pracownikom. Czytelnik jest więc (...)
str. 16
2.
Kiedy ująć korektę dotyczącą czynności zwolnionych od podatku?
Jak wskazano w pytaniu przyczyną wystawienia faktury korygującej było zastosowanie nieprawidłowych cen przez podmiot, od którego Czytelnik zakupił przedmiotowe usługi w maju 2014 r. Z (...)
str. 17
VII.
Relacja z dyżuru telefonicznego
1.
Korygowanie podatku VAT w związku z wystąpieniem niedoboru zawinionego
Czy mamy obowiązek korygowania podatku naliczonego w przypadku wystąpienia niedoboru zawinionego? Kiedy taką korektę należałoby ująć w deklaracji podatkowej? Terminy i tematy porad dostępne są (...)
str. 18
2.
Skutki wykonania dodatkowego badania technicznego pojazdu z uchybieniem terminu
Posiadamy samochód mający jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków trwałą przegrodą z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków (tzw. (...)
str. 19
3.
Stawka VAT na usługę organizacji imprez okolicznościowych
Zajmujemy się organizacją balu karnawałowego, w ramach którego oferujemy przygotowanie posiłków oraz zapewniamy napoje alkoholowe i bezalkoholowe oraz kawę i herbatę. Czy całość tej usługi (...)
str. 19
4.
Warunki zwrotu podatku naliczonego w terminie 60 dni
Po rozliczeniu podatku VAT za styczeń, w deklaracji podatkowej za ten miesiąc powstanie u nas nadwyżka podatku naliczonego nad należnym. Chcielibyśmy otrzymać zwrot w terminie 60 dni. Czy (...)
str. 20
5.
Towary wykazywane w remanencie likwidacyjnym
Rozpocząłem prowadzenie działalności gospodarczej w 2010 r. Ze względu na niskie obroty korzystałem z prawa do zwolnienia z opodatkowania. Dla potrzeb rozliczania podatku VAT zarejestrowałem (...)
str. 20
VIII.
Obrót krajowy na forum (www.forum.gofin.pl)
1.
Działalność gospodarcza i najem prywatny
Prowadzę jednoosobowo działalność gospodarczą opodatkowaną VAT. Od lutego świadczę usługi najmu (najem prywatny – zwolniony z VAT). Czy rozliczenie najmu mogę wykazać w tej samej deklaracji VAT (...)
str. 21
2.
Korekta deklaracji a VAT do przeniesienia
Błędnie rozliczyłam deklarację VAT za wrzesień 2014 r. Przed korektą do przeniesienia na następny miesiąc było 4.890 zł, natomiast po korekcie powinno być 4.364 zł. Czy muszę złożyć (...)
str. 22
3.
Podatek VAT od mediów
Faktura za media została wystawiona w styczniu z terminem płatności przypadającym w lutym. Otrzymaliśmy tę fakturę w styczniu. Czy możemy odliczyć VAT naliczony w lutym? [pytanie 900222] Komentarz 1 Tak, (...)
str. 23
C.
KASY REJESTRUJĄCE
IX.
Czytelnicy pytają
1.
Usługi doradztwa podatkowego świadczone na rzecz podatnika wynajmującego lokale prywatne
Biuro rachunkowe prowadzi kompleksową obsługę księgową przedsiębiorstw. W związku z wprowadzeniem z początkiem 2015 r. obowiązku ewidencjonowania w kasie usług doradczych wykonywanych na rzecz osób (...)
str. 24
2.
Czy likwidacja zwolnienia ze względu na ilość wykonywanych usług oznacza konieczność zakupu kasy fiskalnej?
Podatnik w 2014 r. przekroczył limit 20.000 zł uprawniający do korzystania ze zwolnienia z ewidencjonowania obrotów w kasie fiskalnej. Pomimo to korzystał ze zwolnienia ze względu na ilość usług oraz (...)
str. 25
3.
Świadczenie usług w zakresie opieki medycznej
Czy w świetle obowiązujących przepisów dotyczących kas, osoba fizyczna świadcząca usługi psychologiczne czy protetyczne zobowiązana jest do ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kasy bez względu na (...)
str. 26
4.
Rodzaj wykonywanych usług decyduje o zwolnieniu z obowiązku stosowania kasy
Spółdzielnia mieszkaniowa oprócz pobierania opłat eksploatacyjnych (czynsz) od swoich lokatorów, w okresie letnim organizuje dla ich dzieci (za odpłatnością) półkolonie. Na rzecz osób prywatnych (w tym również (...)
str. 27
5.
Usługi najmu zwolnione z ewidencjonowania w kasie rejestrującej
Prowadzę działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży części zamiennych do samochodów osobowych, w której stosuję kasę fiskalną. Dodatkowo wynajmuję dwa lokale mieszkalne osobom fizycznym nieprowadzącym działalności (...)
str. 28
6.
E-usługi a kasa fiskalna
Prowadzę biuro rachunkowe. Za pomocą środków komunikacji elektronicznej świadczę m.in. usługi w zakresie sporządzania zeznań podatkowych na rzecz osób prywatnych. Polega to na tym, że e-mailem (...)
str. 29
7.
Określenie limitu obrotu zwalniającego z obowiązku instalacji kasy
Podatnik od pięciu lat prowadzi działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług transportowych na rzecz przedsiębiorców. Jednak w grudniu 2014 r. osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej sprzedał samochód za (...)
str. 30
D.
OBRÓT Z ZAGRANICĄ
X.
Czytelnicy pytają
1.
Korygowanie importu usług
Dokonujemy importu usług, który rozliczamy w deklaracji za okres, w którym wykonano usługę. Bardzo często dochodzi do sytuacji, w których sporządzając deklarację, nie mamy jeszcze (...)
str. 32
1.1.
Zmniejszenie podstawy opodatkowania
W przypadkach opisanych w art. 29a ust. 13 i 14 ustawy o VAT, w których dochodzi do obniżenia podstawy opodatkowania w stosunku do podstawy określonej (...)
str. 32
1.2.
Korekta in plus
Kwestia terminu rozliczenia korekty zwiększającej podstawę opodatkowania nie została uregulowana wprost w przepisach ustawy o VAT. W praktyce przyjmuje się, że moment ujęcia w rozliczeniach VAT faktury korygującej jest (...)
str. 33
2.
Podatek u źródła – czy wliczać do podstawy opodatkowania?
Spółka dokonała wypłaty podmiotowi zagranicznemu należności z tytułu praw autorskich. Z uwagi na to, że kontrahent nie dostarczył spółce certyfikatu rezydencji, zaistniała konieczność zapłaty 20% (...)
str. 34
3.
Obowiązek podatkowy przy imporcie usługi finansowej
Kiedy powstanie obowiązek podatkowy z tytułu zakupu przez naszą firmę usługi finansowej polegającej na udzieleniu pożyczki przez zagraniczny podmiot? Przede wszystkim należy wyjaśnić, że usługi (...)
str. 35
4.
Odliczenie VAT od wydatków związanych z czynnościami wykonywanymi na rzecz zagranicznego oddziału
Polska spółka posiada oddział na terytorium Niemiec, któremu użycza samochody wykorzystywane wyłącznie w działalności gospodarczej. Są one zgłoszone na formularzu VAT-26, ich przebieg jest odpowiednio (...)
str. 36
5.
Świadczenie usług doradczych niepodlegających opodatkowaniu w Polsce
Rozpocząłem prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce w zakresie usług projektowania statków i części do tych statków oraz usług doradczych. Usługi będę wykonywał na rzecz niemieckiej (...)
str. 39
XI.
Obrót z zagranicą na forum (www.forum.gofin.pl)
1.
Obowiązki drobnego przedsiębiorcy dokonującego importu usług
Podatnik zwolniony z VAT na podstawie art. 113 ustawy o VAT zakupił licencję od firmy unijnej. Czy jest to import usług? Czy w związku z (...)
str. 41
2.
Nabycie towarów w UE przez podatnika zwolnionego z opodatkowania
Prowadzimy działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej. Chcemy dokonać wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru. Jesteśmy zarejestrowani dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych, gdyż był to warunek nabycia towarów opodatkowanych stawką (...)
str. 42
E.
PORADY I KOMENTARZE
XII.
Jak zafakturować usługę kompleksową? – korzystny wyrok WSA
Zasadniczo każde świadczenie dla celów podatku VAT powinno być uznawane za odrębne i niezależne, podlegające samodzielnie opodatkowaniu. W praktyce jednak występują sytuacje, w których na (...)
str. 44
F.
VAT OD PODSTAW
1.
Przypadki, w których wystawia się faktury korygujące
Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą i dokumentujący w określony sposób wykonywane czynności, zobligowani są w wielu przypadkach do poprawienia błędów w wystawianych dokumentach. Dokumentem, przy pomocy (...)
str. 46
2.
Zmniejszenie zobowiązania podatkowego – sposób wypełnienia deklaracji
W przypadkach opisanych w art. 29a ust. 13 i 14 ustawy o VAT, w których dochodzi do obniżenia podstawy opodatkowania w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, ustawodawca w sposób wyraźny wskazał, (...)
str. 47
3.
Korekta zwiększająca zobowiązanie podatkowe
W odróżnieniu od reguł dotyczących obniżenia podatku, określonych w art. 29a ust. 13 i ust. 14, ustawa o VAT nie precyzuje zasad rozliczania korekt w (...)
str. 50
G.
WZORY PISM I FORMULARZY
1.
Podmioty uprawnione do ubiegania się o zwrot podatku
Prawo do ubiegania się o zwrot podatku od wartości dodanej ma podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT. Podatek, o zwrot którego (...)
str. 51
2.
Formularz VAT-REF
Aby odzyskać podatek VAT zapłacony na terytorium innego państwa członkowskiego, podatnicy muszą złożyć stosowny wniosek. Zakres danych jaki powinien się w tym wniosku znaleźć określa rozporządzenie (...)
str. 51
3.
Procedury związane ze złożeniem wniosku
Wniosek należy złożyć nie później niż do 30 września roku następującego po okresie zwrotu. Zgodnie z art. 15 dyrektywy Rady 2008/9/WE wniosek uznaje się za (...)
str. 55
H.
PODATEK AKCYZOWY
XV.
Opłata paliwowa objęta zabezpieczeniem akcyzowym
Z dniem 1 stycznia 2015 r. weszła w życie ustawa z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym, ustawy o Funduszu Kolejowym oraz ustawy o podatku (...)
str. 56
1.
Zasady stosowania zabezpieczenia akcyzowego obejmującego kwotę opłaty paliwowej
Obowiązek złożenia zabezpieczenia akcyzowego powiększonego o zabezpieczenie opłaty paliwowej ma na celu zapewnić wykonanie powstałego lub mogącego powstać obowiązku zapłaty opłaty paliwowej od wprowadzanych na (...)
str. 57
2.
Zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego
Zgodnie z art. 64 ustawy o podatku akcyzowym, właściwy naczelnik urzędu celnego zwalnia podmiot prowadzący skład podatkowy z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego, jeżeli podmiot ten (...)
str. 59
3.
Czasowa zmiana wysokości stawek opłaty paliwowej
W wyniku nowelizacji art. 37m ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym nastąpiła czasowa zmiana wysokości stawek opłaty paliwowej. Uwaga Od 1 stycznia (...)
str. 60
I.
VAT W PYTANIACH I ODPOWIEDZIACH
1.
Nadwyżki w skupie złomu a VAT
Spółka w ramach prowadzonej działalności gospodarczej skupuje złom. Każda dostawa złomu ma 2%–3% nadwyżki ilościowej przeznaczonej na pokrycie zanieczyszczeń, która nie jest uwzględniana na fakturze (...)
str. 61
2.
Zakup telefonu służbowego sfinansowanego w części przez pracownika
Zamierzam wymienić użytkowany przez mojego pracownika służbowy telefon na nowy. Pracownik chciałby jednak otrzymać nowocześniejszy model niż jest oferowany standardowo w ramach abonamentu i jest (...)
str. 62
3.
Opodatkowanie odsetek od pożyczki udzielonej przez spółkę akcyjną
Spółka akcyjna jest jedynym komplementariuszem w innej spółce akcyjnej. Spółki udzielają sobie pożyczek, a odsetki od nich naliczane są na koniec roku. Czy spółka ma (...)
str. 63
4.
Nieodpłatne przekazanie towaru na rzecz rolników ryczałtowych
Jesteśmy grupą producentów rolnych będącą podatnikiem VAT, prowadzącą działalność w zakresie skupu od członków grupy (rolników ryczałtowych) drobiu żywego i jego odsprzedaży na ubój. Planujemy (...)
str. 64
5.
Sporadyczne czynności zwolnione z VAT
Prowadzę sprzedaż opodatkowaną głównie według podstawowej stawki VAT. Sporadycznie wykonuję czynności zwolnione od podatku VAT. Czy czynności te wpłyną na rozliczanie przeze mnie podatku naliczonego? (...)
str. 65
6.
Zakupy towarów nieodpłatnie przekazywanych klientom firmy
Jesteśmy firmą sprzedającą samochody. Nasz dostawca samochodów zalecił nam stosowanie wysokich standardów sprzedaży i nakazał zakup ekspresu do kawy, aby każdemu klientowi salonu i serwisu (...)
str. 65
7.
Odliczenie VAT od zakupu paliwa
Czy można odliczać podatek VAT z faktur dokumentujących nabycie paliwa do ciągnika siodłowego? Pojazd ten ma w dowodzie rejestracyjnym podaną jedynie masę własną, nie ma (...)
str. 66
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.